CONTACT

COLUMN

Gert Jan de Bruin

‘De zin van het leven’ * heet het interviewboek van Fokke Obbema dat recent verscheen. Obbema kreeg een hartstilstand in 2017 en kwam daar wonderlijk goed uit. Het ingrijpende gebeuren maakte allerlei vragen in hem wakker en als journalist bij de Volkskrant besloot hij met die vragen naar mensen toe te gaan. In het boek staan veertig interviews met min of meer bekende mensen. Naast schrijvers ook wetenschappers, cabaretiers, kunstenaars en theologen om niet meer te noemen. Een vijftal namen noteer ik om een indruk te geven: Joke Hermsen, Tim Fransen, Marjoleine de Vos, Ivan Wolffers en Edy Korthals Altes. Er is voorafgaande aan de vragen een foto van de geïnterviewde; tegelijk geeft het interview de lezer een boeiend portret van de persoon in kwestie.

Mooi om te zien hoe het boek een scala aan visies bevat. Elk interview begint met de vraag ‘wat is de zin van ons leven’. Sommige geïnterviewden branden gelijk los, anderen hebben geen antwoord maar vinden de vraag zeer ter zake, nog weer anderen vinden het een verkeerde of een verkeer geformuleerde vraag of zijn niet gewend om over die vraag na te denken. Ondanks de kritiek op de zinvraag bleef Obbema de vraag stellen, het brengt mensen ertoe te spreken over wat wezenlijk is in hun leven.

De meeste interviews hebben me zeer geboeid. Treffend om te lezen hoe mensen zichzelf soms ook tegenspreken. Is dat erg? Geenszins, zo zijn wij nu eenmaal, zo is het leven, er leven tegenstrijdige stemmen in ons.

Ik weet van mezelf dat ik soms over mijn werk begin als mensen me vragen hoe het met me gaat. Bij collega’s nam ik hetzelfde waar. Daarmee wil niet gezegd zijn dat de zin van het leven samenvalt met het werk. Er is meer. Zin heeft voor mij met je vele verbondenheden te maken. Je hebt je sociale netwerk, familie en vrienden, er is mantelzorg, vrijwilligerswerk, kunst in vele gestalten. Een klassiek concert, een dansvoorstelling, een museumbezoek.

Ik ben benieuwd wat ik straks, als ik niet meer werk, ga antwoorden op de vraag naar de zin van het leven. Wat het emeritaat betekent voor mijn antwoord op de vraag naar de zin. Ik geloof niet dat je die vraag voor eens en voor altijd beantwoordt. Het is veeleer een vraag die een leven met je oploopt. Wat je vandaag raakt, waar je je aan wijdt, waar je warm van wordt, wat je zinvol vindt kan anders zijn dan hoe het was in het verleden. En morgen geef je misschien weer een ander antwoord.

Gert Jan de Bruin, 18 oktober 2019

*Fokke Obbema, De zin van het leven (Atlas Contact)
ondertitel: gesprekken over de essentie van ons bestaan