Wat be-ziel-t jongeren op het platteland?

Ds. Betsy Nobel

COLUMN


In veel kleine dorpskerken zien we nauwelijks jongeren. Wat weten we eigenlijk van de jongerencultuur op het platteland? Een aantal inzichten die dorpskerken kunnen helpen contact te leggen met jongeren in hun omgeving.

Vanzelfsprekende geborgenheid…
In de documentaire ‘Brommers kiek’n’ neemt Geertjan Lassche ons mee in het leven van jongeren in de kleine dorpen Espelo en Nieuwleusen (Overijssel). Deze reportage van 2DOC en andere bronnen, zoals de Plattelandsjongeren NL en Stimuland, beide gesprekspartners van de Dorpskerkenbeweging, geven ons een inkijkje in het leven van jongeren op het platteland. Welke thema’s spelen er en hoe kunnen dorpskerken zich met de jongeren verbinden?

Wanneer je in een klein dorp opgroeit, zijn de eerste contacten buiten je familie die met leeftijdsgenoten. Je zit bij elkaar in de klas, je groeit samen op. Het is niet de vraag met wie je vrienden gaat worden, je vriendengroep is er al. Dat geeft een zekere geborgenheid, omdat iedereen weet dat je op elkaar aangewezen bent. Lassche zegt daarover: “Pietje is gek, Jantje stottert, maar toch is het een vriend van ons.”

… en tot elkaar veroordeeld zijn
Een vaste vriendengroep is mooi, maar de jongeren zeggen zelf dat je ook geen keus hebt. “Je moet met elkaar verder dus hè, of je nu ruzie maakt of wat.” “Het komt altijd weer goed hier.” “Ik denk ook wel omdat je het met elkaar moet doen, anders heb je niet zoveel meer.” Aldus de documentaire. Het ‘anders heb je niet zoveel meer’ raakt aan een teer punt, namelijk eenzaamheid. Want waar vinden jongeren die niet zoveel hebben met koeien, autoracen en in een keet zitten hun vrienden?

Drankgebruik
Zonder alle jongeren op het platteland te stigmatiseren, kunnen we niet om het feit heen dat  onderzoeken van het Trimbos instituut, de GGD’s en het RIVM uitwijzen dat er op het platteland veel meer alcohol wordt gedronken door jongeren dan in steden. Met name in Twente, de kop van Noord-Holland, Friesland, Groningen en Zeeland drinken middelbare scholieren tussen 12 en 15 jaar aanzienlijk meer dan in andere regio’s. Twente is een uitschieter. Een bekend fenomeen is de ‘zuipkeet’. “Veel jongeren die nog geen 18 zijn, drinken op eigen terrein in een keet,” zegt Marieke Weenink van GGD Twente. Het is de regio met het hoogste percentage binge-drinkers. “Het is moeilijk om daar iets aan te doen, omdat de ouders het goedkeuren.”

Bemoeienis van de kerk 
Het blijkt niet zo eenvoudig te zijn om dorpskerken te vinden die zich bezighouden met dit fenomeen. De kerk die zich bemoeit met wat jongeren en volwassenen drinken, blijkt een gevoelig onderwerp. Toch zijn ze er wel. Ds. Marjan Riedijk vertelt op de facebookpagina van de Dorpskerkenbeweging: “Op Schouwen-Duiveland hebben we twee jaar geleden in samenwerking met de gemeente een ‘homeparty’ voor ouders georganiseerd. Dit hebben we met meerdere kerken gedaan. De preventiemedewerker van Indigo (nu Emergis) kwam langs met een koffer met materialen en veel praktische informatie. Jongeren werden wel al bereikt via scholen. Maar kerkelijke ouders waren moeilijker te bereiken. Zo lukte het wel. Het was zeer leerzaam en juist ook mooi om met verschillende kerkelijke gemeenten te organiseren.’ Ook in Krimpen aan den IJssel sluit de Protestantse Gemeente De Rank de ogen niet voor drank- en drugsgebruik onder (ook kerkelijke) jongeren.

Het christelijk geloof kent geen verbod op alcohol. Ook in de Bijbel lezen we hoe wijn de feestvreugde kan vergroten (denk bijvoorbeeld aan de bruiloft In Kana, Johannes 2:1-11). Prediker spoort jongeren zelfs aan om te genieten van hun jeugd (Prediker 11:9). De zorgen ontstaan daar waar de veiligheid van jongeren zelf en die van anderen in het geding is. Denk aan schade aan de hersenen, maar ook aan verkeersongelukken. Daarnaast is het goed om te letten op jongeren die in hun eentje gaan drinken om zorgen, frustraties of angsten te verdoven. Dan zijn levensvragen in het geding en is de kerk aan zet. Voor werkvormen om het gesprek over alcoholgebruik te voeren, kijk hier.

Waarom iets anders als je gelukkig bent?
We moeten niet vergeten dat veel jongeren het op het platteland goed naar hun zin hebben.
Voor hen hoeft verandering niet zo nodig. In de documentaire van Lassche zien we hoe er hard gewerkt, flink gefeest en veel gesleuteld wordt. Misschien ligt daar ook wel een deel van de verklaring dat het voor de dorpskerk moeilijk is om aansluiting bij deze jongeren te vinden. Veel jongeren op het platteland (en trouwens ook volwassenen) zijn doeners en geen denkers of praters: “Het is ongelofelijk wat er allemaal uit hun handen komt”, zegt Mike Slot van Plattelandsjongeren NL. Wordt er op die kennis en kunde ooit een beroep gedaan, kunnen we ons afvragen. (Suggesties om met meer praktisch ingestelde jongeren aan de slag te gaan zijn te vinden bij het project #durfte.)

Jongeren als aanjagers leefbaarheid 
Zo‘n beroep doen de stichting Stimuland en Plattelandsjongeren NL op jongeren. Laat de jongeren aanjagers worden van de leefbaarheid op het platteland, zegt Mirjam Arends van Stimuland. “Een sterke jongerenorganisatie levert een belangrijke bijdrage aan het platteland, door de creativiteit, het enthousiasme en de betrokkenheid van jongeren te benutten.” Tegelijkertijd worden ook de belangen van jongeren onder de aandacht gebracht, zoals voldoende geschikt werk en passende woonruimte. Op deze manier blijft het platteland leefbaar voor alle generaties.

De rol van dorpskerken
Dorpskerken vormen een onderdeel van het leven op het platteland. Die rol lijkt misschien bescheiden, maar is zeker niet onbelangrijk. De Dorpskerkenbeweging stimuleert dorpskerken om (voor zover ze dat nog niet doen) aanwezig en zichtbaar te zijn in hun leefomgeving, wanneer er vragen spelen rond zingeving, spiritualiteit en leefbaarheid.

Deze vragen leven, al dan niet bewust, ook bij jongeren. Bovengenoemde thema’s als verbondenheid, eenzaamheid, drank- en drugsgebruik en praktisch bezig zijn, kunnen aanknopingspunten zijn om contacten te leggen met de jongeren in het dorp.

De dorpskerk kan daarbij samenwerken met andere organisaties in het dorp die vergelijkbare doelen nastreven. Denk bijvoorbeeld aan de Dorpsraad of de Plattelandsjongeren. Wilt u aan de slag met de jongeren uit uw omgeving? De dorpskerkenambassadeurs komen graag langs om u te ondersteunen.

Kijk voor contactadressen, suggesties en tips op de website van de Dorpskerkenbeweging.

Ds. Betsy Nobel
dorpskerkambassadeur

bron: protestantsekerk.nl