Filtertje

COLUMN

Wilma Beukhof

Ik heb al een tijd een account op LinkedIn. Geregeld krijg ik vanwege het algoritme informatie voorgeschoteld die al dan niet interessant is. Meestal niet, omdat ik zelden zelf iets plaats. En heel veel vanuit het onderwijs omdat ik daar zelf in werkzaam ben en een aantal van mijn contacten ook.

Maar goed, laatst kwam er wel iets voorbij wat me interesseerde. Het was een artikel van Victor Hoornweg over gezichtsfilters in online vergadersoftware als Zoom, Microsoft Teams, e.d.[1] Een enkele keer heb ik in de afgelopen jaren zelf met die software gewerkt. Het is heel handig als je niet bij elkaar kunt/mag komen, en om alleen praktische zaken te regelen is het prima, maar voor echt de diepte ingaan ben ik er niet zo erg blij mee. Zo hielden we in onze gemeente wel eens Bijbelkring via Zoom, maar waar je normaal gemakkelijk twee uur met elkaar in gesprek bent, was het nu al moeilijk om drie kwartier ‘vol te krijgen’.

Enfin, die gezichtsfilters dus. Het was Hoornweg opgevallen dat er door de genoemde software een filter op je gezicht wordt losgelaten waardoor je er knapper, gladder uit gaat zien. Dit is automatisch ingeschakeld, hoewel je het dus wel uit kunt zetten, maar dan moet je wel even zoeken in de instellingen. Het was zelfs zo erg, dat hij het heel vreemd vond om collega’s fysiek te ontmoeten die hij alleen online kende: het bleken ineens ménsen te zijn. Ineens bleken al die mensen met schoonheidsfoutjes een karakter te hebben, in plaats van een aalgladde versie van zichzelf te zijn (beetje vrije interpretatie van mij).

Hij schreef ook: “Het is al jaren bekend hoe schadelijk die filters voor het zelfbeeld kunnen zijn. Uit onderzoek van Boston University School of Medicine bleek dat de stap van filter naar filler steeds kleiner wordt. Cliënten gaan met hun gefilterde portretfoto’s naar de plastisch chirurg en zeggen: zó wil ik eruit zien.” Afgelopen voorjaar brachten wetenschappers van Harvard ook een onderzoek naar buiten over de opkomst van “Zoom-dysmorphia”: steeds meer mensen raken gefixeerd op hun eigen onvolkomenheden door het maandenlang staren naar hun eigen gezicht op een scherm.

Het is iets wat je ook op Instagram tegenkomt. Alle jonge meiden beginnen steeds meer op elkaar te lijken: botox en fillers zijn inmiddels gemeengoed. Hun lichaam wordt een project: ieder onderdeel kan worden geüpgraded, tot ze allemaal sprekend op elkaar lijken.

Maar moet je dan niet het beste van jezelf maken? Nog los van de vraag of dat inderdaad kan: wat is het beste van jezelf? Die aalgladde Zoomversie, een Instawaardige sportschoolpersoonlijkheid? Of is dat juist de versie van iemand die niet zo mooi en gladgestreken is, die fouten maakt, die ook soms met een zak chips op de bank hangt te Netflixen?[2]

Eind augustus hadden wij in een week tijd drie begrafenissen: twee vanuit de gemeente, een in de familie. En wat me ook daar opviel: er leek een filter over het leven van deze overledenen te liggen. Natuurlijk, dat was een gevolg van de liefde waarmee hun familie hen herdacht. De mooie dingen werden benadrukt, en de wat minder mooie vriendelijk omschreven, als ze al genoemd werden. Van de doden niets dan goeds, zegt het spreekwoord toch? Ik had ook niet anders verwacht. Maar het was wel een filter!

Alle drie deze mensen waren gelovig, kinderen van God. Met al hun gebreken, en al hun goede kanten. Hij kende hen van binnen en van buiten, al van voor hun geboorte. Hij had ze immers Zelf geschapen naar Zijn beeld. Dit waren geen mensen met een account op Instagram, met de nodige fillers en filters. Voor hen gold Psalm 139:14: Ontzagwekkend wonderlijk ben ik gemaakt, wonderlijk zijn Uw werken, mijn ziel weet dat zeer goed. Daarom loofden én loven zij Hem. Daar gaat het om, wat je in je leven ook hebt gedaan, of je nu huisvrouw was, politieagent of zelfs Queen of England. Doen wij mee?

[1] “Gezichtsfilters maken ons zielloos “ (Victor Hoornweg, AD 23-8-22)

[2] “Geluk en succes zijn een stuk minder maakbaar dan we graag willen geloven” (Thijs Launspach, AD 29-8-22)

Wilma Beukhof, 14 oktober 2022

foto: XperimentalHamid.com/nl/