Vrede op aarde

COLUMN

Han Jongeneel


In september 1830 trok een Nederlands leger van 10.000 man naar Brussel om daar de orde te herstellen. Er waren ongeregeldheden ontstaan omdat het onafhankelijkheidsstreven in de Zuidelijke Nederlanden zich steeds openlijker manifesteerde. Aanvankelijk werden die geluiden door Koning Willem I en zijn minister van Justitie gesmoord doordat de schrijvers en journalisten die hierover schreven werden gevangengezet of verbannen. Maar dat leidde alleen maar tot meer onrust. Op straat was het in Brussel inmiddels een ongeordende bende. Dus stuurde Koning Willem I het leger er op af. Die overmacht van zo veel goed bewapende en getrainde soldaten zou geen reële tegenstand te duchten hebben, zo dacht men. Het zou een ‘walk over’ worden. Maar het liep anders. De vier legereenheden kwamen van verschillende kanten de stad binnen. Drie eenheden moesten zich echter weer terugtrekken omdat ze zo heftig door de bevolking met stenen bekogeld werden dat er geen doorkomen aan was. De enige legereenheid die het centrum bereikte bezette het Warandepark maar werd vanuit de omliggende straten zo beschoten dat zij in een nacht waarin er een dichte mist over de stad lag ongemerkt de stad verlieten.

Een deel van onze geschiedenis dat ik niet kende. Ik kwam er van op de hoogte door het beluisteren van een podcast* waarin Johan Op de Beeck, de schrijver van het boek “Het verlies van België”, de hoofdlijnen van zijn boek vertelt.

Het is van een andere orde: het herstellen van de orde in eigen land of de inval van Rusland in een ander land. Maar enige paralellen met het heden vallen wel op. De militaire misrekening en het grote leger dat faalt. En het uitschakelen van de vrije pers: nog altijd actueel in heel veel landen, niet alleen in Rusland, maar ook in veel andere landen, ik noem hier alleen maar Turkije en Hongarije. Dat onze Willem I zich ook van die methode bediende, wist u dat? Ik niet. Geen geschiedenis om trots op te zijn. En een historische gebeurtenis waar we ons alleen maar voor kunnen schamen: op 27 oktober 1830 gaf een Nederlandse generaal bevel de Antwerpse binnenstad te beschieten. Dertig uur lang werden er met honderd kanonnen vanaf de Schelde brandbommen op de Antwerpse binnenstad afgevuurd. Men schoot op de eigen bevolking. Zoals Johan Op de Beeck terecht zegt: Als dat nog geen oorlogsmisdaad is, dan weet ik het ook niet meer. Ook daar dringt de parallel zich op.

Met kerst zullen we weer zingen “vrede op aarde” en het is meer dan ooit een dringend gebed, voor de vele mensen die lijden onder de oorlog in Oekraïne, het geweld tegen de eigen burgerbevolking in Iran en de vele andere plaatsen waar oorlog en geweld heersen.

Han Jongeneel, 23 december 2022

*Het verlies van België. De strijd tussen de Nederlandse koning en de Belgische revolutionairen in 1830 door Johan Op de Beeck. De podcast is te vinden op https://klara.be/lees/het-verlies-van-belgie-0

Tafereel van de Septemberdagen 1830 op de Grote Markt te Brussel

Gustaaf Wappers (1803 – 1874)
1834, olieverf op doek
Brussel, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België