Horen, Zien en …. Zwijgen?
COLUMN
Lamkje Sminia
Wie kent niet de drie aapjes met hun handen voor hun oren, ogen en mond?
Het wordt toegeschreven aan de Chinese filosoof Confucius en beeldt zijn levenswijsheid uit met betrekking tot onzedelijkheid of het kwaad. Dat mocht je Niet horen, Niet zien en er Niet over spreken. In Japan zouden deze beeldjes zelfs geluk brengen.
Ons spreekwoord ‘Horen, Zien en Zwijgen’ komt hier dus niet mee overeen.
Het gaat dan niet meer om Niet-horen en Niet-zien, maar nog wel om Zwijgen.
Bewust of onbewust is dit vaak als volgt als houding uitgelegd of toegepast:
Als je de vrede wilt bewaren dan is het verstandig om te zwijgen over wat je gehoord en gezien hebt, .
In christelijke, meestal orthodoxe, kringen is Zwijgen lange tijd als deugd beschouwd. Je diende gehoorzaam en onderdanig te zijn aan degene die met gezag boven je geplaatst was. Inbreuk hierop werd afgestraft. Net als de aapjes diende je je doof te houden voor misstanden binnen zo’n relatie, weg te kijken en te zwijgen. Een houding die kan leiden tot doen alsof er niets aan de hand is, je nergens mee bemoeien of apathie; vanuit angst of vanwege eigen belang om jezelf te beschermen tegen mogelijke persoonlijke onaangename gevolgen.
In besloten groepen, families, sektes en hiërarchische structuren met eigen regels, ge- en verboden is de kans op misstanden groot. Niet zelden is er binnen zo’n groep sprake van uitbuiting of misbruik van ondergeschikten. Door te Zwijgen, uit angst of machteloosheid, blijven misstanden verborgen voor de buitenwereld, die het daardoor niet hoort en niet ziet.
In de politiek spelen de drie aapjes machthebbers in de kaart. Uit eigen belang houden autocraten hun onderdanen doof en blind. Informatie over militaire operaties wordt verzwegen, onrecht en misdaden worden geheim gehouden of met alternatieve termen gerechtvaardigd. Mensen worden onzeker en onmondig gemaakt. Hun stem wordt geronseld of hen ontnomen, en wie zijn mond nog opendoet wordt het Zwijgen opgelegd: “Wie zwijgt, stemt toe”
Bij dergelijke regimes komt de aap, hun vernietigende machtsmethoden, meestal te laat uit de mouw.
Steeds vaker komt machtsmisbruik in allerlei sectoren boven water en wordt niet meer verzwegen. Denk én dank aan dissidenten, klokkenluiders, verzetsstrijders, activisten binnen organisaties voor vrede en recht, bewegingen als me#too, Boycot Desinvesteringen en Sancties (BDS), Amnesty International, democratische politieke en kerkelijke groeperingen. Zij blijven spreken en handelen ondanks stringente tegenmaatregelen. Individuele personen worden bedreigd en lopen gevaar voor eigen leven. Voorbeelden in de geschiedenis tot op heden te over!
Jüsp [Spahr, Jürg] – ‘Frei nach Munch
bewapening en oorlogsvoering, kolonisatie en onderdrukking, milieu (water-lucht-bodem) vervuiling, misbruik van grondstoffen- en energie, overconsumptie en ongelijke verdeling, honger door voedselverspilling, uitbuiting op elk gebied ten koste van de hele schepping.
We kunnen ons, in godsnaam, nu niet meer afzijdig houden en Zwijgen, maar moeten met woord en daad
….. SPREKEN ! als we in vrede willen leven.
Lamkje Sminia, 28 oktober 2022
