Psalm 66

MET PSALMEN DE CRISIS DOOR (7)

Ds. Sieb Lanser

Beste gemeenteleden,

Je hoort het vaak zeggen in deze weken: een crisis is ook een kans. Het was, meen ik, Churchill die zei: ‘Never waste a good crisis’.
Rond 4 en 5 mei is er weer veel gesproken over de Tweede Wereldoorlog, zijn er ook parallellen getrokken met onze tijd. Tijdens de oorlog werd er al gediscussieerd over hoe het naoorlogse Nederland er uit zou moeten zien. Volgens velen was de periode van de wederopbouw een tijd van restauratie. Of zijn tijdens de oorlog al de zaadjes gezaaid die in de jaren zestig tot volle wasdom zouden komen?
Ook nu wordt volop gesproken over hoe onze wereld, onze maatschappij er uit zou kunnen / moeten zien na de coronacrisis. Moet het weer worden zoals het was, met alle uitwassen van dien? Of kan het anders met ons, met deze aarde? Groen Links heeft vorige week het manifest ‘de Solidaire Samenleving’ gelanceerd, als startschot voor die discussie.

In de afgelopen weken lazen we in de zondagse vieringen uit het boek Exodus. Verrassend actueel. De dichter van psalm 66 roept heel de aarde op om voor God te juichen en de eer van zijn naam (‘Ik zal bij je zijn’) te bezingen. Zeg tot God: ‘Hoe ontzagwekkend zijn uw daden’. God heeft zijn volk bevrijd, het leven weer mogelijk gemaakt. Ontzagwekkend voor wie het meemaakten. Ontzagwekkend voor mensen van alle tijden.
Maar na de uittocht uit de slavernij breken er zware tijden aan. Het is crisis. Het volk heeft honger en dorst en klaagt bij Mozes en vraagt ‘Is de Heer nu in ons midden of niet?’(Exodus 15-17). Hoe nu verder? Terug naar de oude structuren van voor deze crisis, de ‘vleespotten van Egypte’, of de blik voorwaarts gericht naar een ander, veelbelovend land?

In Exodus 15:25 wordt gezegd dat de Heer de Israëlieten op de proef stelde. Zo klinkt het ook in psalm 66:

U hebt ons beproefd, o God,
ons gezuiverd, gezuiverd als zilver,
ons in een vangnet gedreven,
ons een zware last op de schouders gelegd.

Dat schuurt wel bij mij. Ik zou niet zo gauw zeggen dat God mensen zware beproevingen doet ondergaan of zware lasten oplegt. Eerder integendeel. Het leven kan zelf zoveel beproevingen met zich brengen. Ook de huidige pandemie is een beproeving. Twee dagen geleden had ik een telefoongesprek met een gemeentelid, dat deze pandemie een straf van God noemde. Zo zie ik het zelf niet. Wel kunnen we iets over onszelf afroepen door onze levensstijl. En uiteindelijk keert de wal het schip. Zoals ik een dezer dagen las: ‘God vergeeft altijd; de mens vergeeft soms; de natuur vergeeft nooit.’
Beproeving is ook een testcase, een proef op de som. Waar zijn we aan toe met de mens, waar is God aan toe met de mens? Is het waar dat de meeste mensen deugen, zoals Rutger Bregman beweert? Als de mens is gezuiverd als zilver, hoe treedt zij of hij dan op in en na deze crisis?

De vormgeving van de postcorona samenleving hangt uiteraard niet alleen van mij af, maar vraagt wel om persoonlijke verantwoordelijkheid. De dichter van psalm 66 gaat halverwege over van ons op ik: Ik zal met offers uw huis binnengaan en doen wat ik u beloofd heb… We horen nu vooral over loonoffers die bedrijven vragen van hun personeel. Welke offers kunnen en willen wij brengen voor een duurzame en solidaire samenleving?

In het vertrouwen, waarmee deze psalm eindigt: Geprezen zij God, hij heeft mijn gebed niet afgewezen, mij zijn trouw niet geweigerd.

Met een hartelijke groet,

Sieb Lanser