Machteloos?

COLUMN

Han Jongeneel

Regelmatig hoor ik mensen om mij heen die het oorlogsnieuws niet meer volgen omdat het te erg is en je er alleen maar naar van wordt, zonder dat je er zelf iets aan kunt doen. Misschien is het jou ook wel eens te veel. Het wereldnieuws kan gevoelens van verbijstering, verdriet en misschien ook angst oproepen, en heel vaak daarbij ook een gevoel van machteloosheid.

Afgelopen woensdag was er een *oecumenische viering in de Titus Brandsmakerk en daaraan voorafgaand hebben we geluisterd naar het Stabat Mater, een middeleeuws lied over het lijden van Maria. In katholieke kringen is dit een bekend lied in de lijdenstijd, maar bij protestanten is het onbekend. Renger Prent stond stil bij de achtergronden van dit lied en de aandacht voor het lijden die ontstond in de tijd dat het werd geschreven.

Het Stabat mater gaat over het lijden van Maria die haar zoon Jezus aan het kruis ziet lijden en sterven.

O wie zou niet met haar mede
bitter wenen om het wrede
lijden dat zij mede lijdt.

En omdat het gaat om het lijden van Jezus dat Maria ziet, gaat het ook over Jezus zelf:

Laat mij toch met ziel en zinnen
Christus als de mijne minnen
Mij geheel de zijne zijn

Laat mij Hem mijn liefde schenken
de gekruisigde gedenken
In ’t diepste van mijn hart.

Maar wat brengt het ons, dat we ons inleven in het leed van Maria en in het lijden van Jezus?

Laat zijn wonden in mij gloeien
liefdes harttocht mij doorvloeien

Dat is voor mij nu wel de vraag: hoe wordt het stilstaan bij het lijden van Jezus, van Maria en al het lijden in de wereld dat dagelijks op ons afkomt omgezet in ‘liefdes hartstocht’? Met andere woorden: hoe voorkomen we dat het lijden ons alleen een machteloos gevoel geeft, zonder dat we daar iets mee kunnen doen.

Het antwoord ligt misschien wel in wat Jezus vanaf het kruis tegen Maria zegt: Vrouw dat is uw zoon. Jezus geeft Maria en Johannes die daar samen bij het kruis staan aan elkaar.
Liefdes hartstocht kan ons doorvloeien als we er zijn voor de mensen om ons heen die dat nodig hebben. Het machteloze gevoel over het leed van heel de wereld kunnen we overwinnen door ‘liefdes hartstocht te laten vloeien’ in wat we doen voor de mensen dichtbij.

Han Jongeneel, 17 maart 2023