Ongehoorzaam

COLUMN

Lamkje Sminia

Al direct na de Tweede Wereldoorlog kwam in Europa in een welvaarts-stroomversnelling op gang, een ‘booming’ op alle gebieden van de samenleving. Alles in de politiek en samenleving draaide om het geloof in economische groei die onze welvaart zou opstuwen..

Het was dus wel even schrikken toen in 1972 de Club van Rome het rapport ‘Grenzen aan de groei’ uitbracht over de toekomst van de aarde en de mens, waarin verband werd gelegd tussen economische groei en de gevolgen hiervan voor het milieu: De mondiale bevolkingsgroei met het daarmee gepaard gaande patroon van productie- en consumptie zou binnen afzienbare jaren leiden tot uitputting van grondstoffen, honger en milieuvervuiling. De technologische en geïndustrialiseerde vooruitgangsmaatschappijen waren bezig de  ‘Endlösung/ (uitroeiing) van de mensheid te genereren. De kranten kopten ‘Ramp bedreigt de wereld’, ‘Catastrofe’,  ‘Apocalyps’!
Demonstraties en protesten van burgers tegen verdere groei in de jaren daarna bleken echter niet opgewassen tegen de heersende politieke opvatting dat de economie moet groeien.

In Nederland werd in de jaren 70 door de economen Bob Goudzwaard en Harry de Lange, beiden verbonden met het oecumenisch werk van de Wereldraad van Kerken en de Raad van Kerken in Nederland, de term ‘Economie van het genoeg’ geïntroduceerd. Daarin werd gepleit voor grenzen aan de economische groei zolang de levensbehoeften niet voor iedereen zouden zijn vervuld.
In Amsterdam werd in 1981 de grootste anti-kernwapendemonstratie van die tijd gehouden.
In kerkelijke kringen werd in 1986 werd door Dr.Mr. A.W. Kist en Dr. L.Schuurman opgeroepen tot ‘Culturele ongehoorzaamheid’, “… verzet tegen onze heersende levensopvattingen en gedragspatronen, tegen de machtsverhoudingen en systemen in onze cultuur omdat die daadwerkelijk de gerechtigheid, de menselijkheid en de vrede ondermijnen.”
In 1987 hield Carl Friedrich von Weizsäcker een pleidooi voor een Vredesconcilie van alle christenen in de wereld over Gerechtigheid, Vrede en het behoud van de Schepping: ‘De tijd dringt’!

Intussen wordt de samenleving van crisis naar crisis gedreven. De economie blijft groeien ten bate van grote en internationale kapitaal-minnende bedrijven en ten koste van arbeiders en milieu. De kloof tussen arm en rijk wordt groter. Nu vanwege het milieu en het klimaat beleidsverandering uiteindelijk onvermijdelijk is zeggen politici en bedrijven te werken aan een transitie naar groene groei. Wat daarbij echter niet wordt meegerekend is de roofbouw die daarvoor gepleegd wordt op de landen en de bevolking van het mondiale zuiden, op sociaal en economisch gebied en ten aanzien van hun mensenrechten. Hoezo ‘groen’?

Tegen deze ongelijke en onrechtvaardige groeipolitiek met zijn ongeremde productie, consumentisme en uitputting van de aarde komt steeds meer verzet.
In boeken, zoals onder andere ‘De mythe van het economisme’ (Jesse Klaver) en  ‘Er is leven na de groei’ (Paul Schenderling), worden oplossingen, alternatieven en richtlijnen voor een leefbare toekomst aangedragen.
Steeds meer individuen en groepen roepen daartoe op of protesteren tegen het bestaande politieke beleid, waaronder de internationaal burgerlijk-ongehoorzame beweging ‘Extinction Rebellion’.
Burgers gaan nu zelf aan zet!
Want de toekomst van onze aarde en wereld staat op het spel!

Protestanten verenigt u!