Psalm 98
MET PSALMEN DE CRISIS DOOR
Ds. Fokko F. Omta
Zingt een nieuw lied – Psalm 98
 |
Zing voor de Heer een nieuw gezang
…………. |
Om eerlijk te zijn behoort psalm 98 niet tot mijn favorieten. Misschien komt dat wel doordat ik van de naoorlogse generatie ben, bouwjaar 1956. Ik heb een prachtig leven gehad en nog steeds, maar zonder buitengewone hoogtepunten. Of nee, dat moet ik anders zeggen, want ik heb wel bijzondere en zelfs intens-vreugdevolle climax-ervaringen beleefd (zoals afstuderen, eerste gemeente, huwelijk, geboortes van kinderen, en vorig jaar nog mijn promotie), maar die betroffen allemaal mij persoonlijk, ze zijn privé. Het zijn geen collectieve hoogtepunten, zoals de bevrijding 75 jaar geleden, die toen, zo stel ik mij voor, een explosie van vreugde teweeggebracht moet hebben, niet maar bij deze of gene, maar bij de hele bevolking te samen: Iedereen uitzinnig van blijdschap, opluchting, en alom gedeelde vreugde, een gemeenschappelijke extase.
Iets dergelijks moet de historische achtergrond zijn van Psalm 98. Maar anders dan de na-oorlogse verrukking van jubel en dans, klinkt de psalm mij dan weer nogal braaf en tam in oren:
Zing een nieuw lied voor God de Here, want Hij bracht wonderen tot stand.
Wij zien hem heerlijk triomferen, met opgeheven rechterhand.
Op de zondag na 5 mei 1945 zou ik het in de kerk stellig uit volle borst hebben meegezongen, maar nu van afstand denk ik enigszins balsturig: concreet waren het toch eerder de Tommies en de Canadezen die “triomfeerden met opgeheven rechterhand”. Aan de psalm zelf kun je niet goed aflezen welk historisch hoogtepunt van het oude Israël de achtergrond van de psalm zou kunnen zijn. Er staat niet bij of het een psalm van David is na een overwinning, of van Mozes, of van na de ballingschap. Zelfs niet van de een of andere koorleider of cantor-organist, nee gewoon: een psalm. En de psalm bestaat uit een telkens herhaalde en daardoor ietwat vermoeiende oproep om toch vooral te juichen, zingen, trompetteren, in de handen klappen enz. enz. voor de Heer … om ten slotte te eindigen met de opmaat tot een soort van bijltjesdag, met de ietwat zelfvoldane stelling dat de Heer in aantocht is om als rechter te oordelen over de wereld en volken. Hij zal oordelen naar recht en wet. Nou, pas maar op als je dat zingt!!
De samenstellers van het nieuwe Liedboek hebben bij ps. 98 maar liefst zes alternatieven geplaatst (98a t/m f). Maar tot die zes behoort vreemd genoeg dan weer niet het lied van Willem Barnard, dat ik juist wél heel mooi vind. Barnard heeft het geschreven voor Zondag Cantate waarvan ps. 98 de vaste intochtpsalm is. Bij hem wél allerlei herkenningspunten uit de bijbelse verhalen, zie Lied 655 met allerlei motieven van exodus, woestijn, Pinksteren en zelfs de wederkomst.
| Zing voor de Heer een nieuw gezang Hij laaft u heel uw leven lang Met water uit de harde steen. Het is vol wonderen om u heen. |
Hij gaat u voor in wolk en vuur gunt aan uw leven rust en duur en geeft het zin en samenhang Zingt dan de heer een nieuw gezang. |
De hand van God doet in de tijd tekenen van gerechtigheid. De Geest des H. vuurt ons aan de heilige tekens te verstaan. |
Ik besluit met de vraag: wat zouden vandáág de heilige tekens zijn om te verstaan? Sowieso vind ik de afbeelding hierboven wel een mooi teken van wat een nieuw gezang, een nieuwe manier van zingen is: mensen die voor een balkon staan en een lied aanheffen om de lock-down situatie van anderen enigszins te verlichten.
We zullen naar zijn land geleid
doorleven tot in eeuwigheid
en zingen bij zijn wederkeer
een nieuw gezang voor God de Heer
Ja, laat het zó zijn, dat we uit deze crisis als het ware opnieuw geboren worden, liefst met minder onrust, bezorgdheid en angst. En wellicht meer overgave en vertrouwen.
Hart.groet, ds. Fokko F. Omta
(f.omta@protestantsekerk.nl)