Afscheidsbrief ds Sieb Lanser

Amstelveen, 25 februari 2021.

Beste gemeenteleden,

Het is al bijna een vol jaar, dat de beperkingen van de coronacrisis zich laten voelen, ook
binnen de kerk. Op zondag 8 maart 2020 was de laatste ‘gewone’ kerkdienst in de Kruiskerk.
Daarna was de Kruiskerk maandenlang dicht en vierden we gezamenlijk online in de
Paaskerk. In augustus startten weer de diensten in de Kruiskerk. Maar in de maanden erna
werden de beperkingen steeds ingrijpender; zestig kerkgangers, dertig, geen kerkgangers maar
alleen zeven zangers, en dan nu de situatie van geen kerkgangers en maar één professionele
zanger. Dankzij Henk Trommel kunnen we nog iets van de lofzang gaande houden.
Corona heeft enorme gevolgen voor ons kerkelijk leven. Niet alleen voor de kerkdiensten,
maar ook voor alle andere activiteiten. Vooral het mooie programma van ‘Leren en bezinnen
in lezingen en kringen’ heeft te lijden onder de beperkingen. Toch is er ook met creativiteit
gezocht naar nieuwe mogelijkheden. De meesten van ons slaan zich goed door deze periode
heen, al hoor ik natuurlijk wel de klachten over saaiheid en het gemis van nabijheid in de
contacten met bijv. kinderen en kleinkinderen. De gemeenschap met elkaar dreigt steeds meer
te verbrokkelen, nu we elkaar zo weinig zien. Ik hoop van harte dat velen toch de bestaande
contacten onderhouden, door middel van bezoek, een kaartje of telefonisch contact. Dat
betekent zo veel.
Sommigen van ons zijn ook zelf of in hun naaste omgeving getroffen door corona. Tim en ik
hebben dat ook zelf moeten ervaren: drie dagen geleden is Tims moeder op 73-jarige leeftijd
in een ziekenhuis in Florida overleden aan de gevolgen van covid-19. De afstand maakt het er
niet gemakkelijker op.

Aanvankelijk was mijn afscheid gepland op 27 september jl. Vanwege corona heb ik vijf
maanden uitstel gevraagd. Ik had niet de illusie dat eind februari alles weer helemaal normaal
zou zijn, maar de huidige situatie, met een stevige lockdown en zelfs een avondklok, en
kerkdiensten zonder kerkgangers, had ik niet voorzien. Toch is het uitstel heel zinvol geweest:
in het najaar hebben we toch nog een aantal kringbijeenkomsten kunnen houden en bovenal
heb ik nog veel afscheidsbezoeken kunnen brengen. In totaal zo’n 140 bezoeken aan 195
gemeenteleden. Helaas zijn er ook velen niet bezocht, maar met het grote aantal en de
beperkte mogelijkheden was dat onvermijdelijk. Het schuurde wel met het advies om
contacten zoveel mogelijk te beperken, maar de bezoeken bleken op prijs te worden gesteld.
A.s. zondag vindt nu dan toch de losmaking plaats en begint mijn emeritaat. Zonder
overdrijving kan ik zeggen dat het laatste jaar het meest bijzondere in mijn loopbaan als
predikant is geweest. Met zulke omstandigheden had ik nooit rekening gehouden. Hoe het
kerkelijk leven zich weer zal herstellen na de coronacrisis moet ik meer vanaf de zijlijn, als
gemeentelid, meemaken.

Aan dat laatste jaar gingen natuurlijk meer dan tien andere jaren vooraf in de Kruiskerk. Op al
die jaren kijk ik met dankbaarheid terug; het was goed. Uiteraard was het niet allemaal
‘hosanna’ en ‘halleluja’; dat hoort erbij en de ideale gemeente bestaat niet.
Ik las weer eens terug hoe ik mij in 2009 in Sjofar en in de Wijkbrief Bankraskerk heb
gepresenteerd: ‘Al is het een beladen woord, het predikantschap ervaar ik als een ‘roeping’.
Het voorgaan in vieringen en het pastoraat hebben in het bijzonder mijn hart. Ik zie mijzelf
niet primair als manager en ben geen groot organisator. (…) De gemeente is zelf de draagster
van haar wezenlijke taken; dat moet een predikant haar niet uit handen nemen. De komende
jaren wil ik graag als een metgezel met jullie oplopen, meegeloven, meebidden, meezingen,
meedenken.’
Toen ik kwam hoorde ik tijdens de kennismakingsronden vaak ‘ik kom van de Pauluskerk’ en
‘ik van de Kruiskerk’. Die fusie was zes jaar eerder niet zo gladjes verlopen. In juni 2010
gingen Bankraskerk en Kruiskerk samen. Niet alle ‘Bankrassers’ gingen mee. En ook bij
degenen die wel meegingen, hoorde ik de pijn en het verdriet over de sluiting van hun kerk. Ik
hoop dat ik eraan heb kunnen bijdragen dat de Kruiskerk een ‘thuis’ is voor allen.

Preken bergt altijd het gevaar in zich van te mooie en te grote woorden. Waarschijnlijk ben ik
daar niet aan ontsnapt. Criterium is voor mij altijd geweest wat ten diepste bevrijdend is voor
mensen (dat is dus niet: wat altijd het makkelijkste is voor mensen). Soms heb ik daarom
afstand genomen van Bijbelteksten of elementen uit de traditie. Ik ben geen fundamentalist.
Ook hoop ik dat mensen in het pastoraat iets van de bevrijdende boodschap van het evangelie
hebben ervaren, in de gesprekken, in de gebeden waarin we vele persoonlijke dingen voor
Gods aangezicht hebben gebracht. Vele malen heb ik met familie en gemeenteleden de gang
naar de begraafplaats of naar het crematorium gemaakt; dat was nooit gemakkelijk, maar wel
altijd in het vertrouwen dat de dood niet het laatste woord heeft en dat God er – op welke
manier dan ook – zal zijn aan gene zijde. Genoten heb ik van het kringwerk, waar we bij
elkaar kwamen rond een thema of een (Bijbel)boek. De uitwisseling was verrijkend en
stimulerend.
Het zijn zo maar een paar dingen van het predikantswerk die het meest zichtbaar worden. Ik
hoop dat ik jullie iets heb kunnen (door)geven, en de vele reacties van ‘jammer dat je
weggaat’ voeden het vertrouwen daarin. In ieder geval hebben jullie mij veel gegeven. Ik
dank jullie voor alle hartelijkheid en openheid, voor alle levensverhalen die jullie met mij
hebben gedeeld. Het heeft mij vaak ontroerd hoe mensen in voorspoed en in tegenspoed het
leven leven, en ook leven met God, in verzet en overgave, in vertrouwen en twijfel. En jullie
hebben mijn zwakke kanten verdragen en met de mantel der liefde bedekt. Waar ik mensen
heb teleurgesteld of onrecht heb gedaan, vraag ik om vergeving. Dankbaar ben ik ook voor de
goede samenwerking die er in al die jaren is geweest met de kerkenraad en werkgroepen en
andere vrijwilligers in wisselende samenstellingen.
Al met al heb ik heel goede jaren hier in jullie midden gehad, tot op de dag van vandaag. En
dan is het toch ook goed (hoe tegenstrijdig dat misschien ook klinkt) om elkaar weer ‘los te
laten’ en nieuwe wegen in te slaan, als gemeente, als (emeritus)predikant.

Tim en ik zijn van plan in Amstelveen te blijven wonen. Dan komen we elkaar vast nog wel
tegen. Ik hoop zo af en toe nog wel eens in een kerkdienst te mogen voorgaan en op andere
momenten als gewoon gemeentelid aanwezig te zijn. Collega Fokko Omta kan gelukkig nog
een poosje blijven als ambulant predikant. Ik heb er alle vertrouwen in dat de
beroepingscommissie een goede opvolger voor Mirjam en mij (ja, we gaan wel terug van 1,8
naar 1,0 fte) zal voordragen. Voor de Kruiskerk duurt de procedure wat langer dan voor de
Paaskerk. Zolang er nog geen opvolger is, ben ik beschikbaar voor uitvaarten, zeker van
mensen met wie ik in de loop der jaren een persoonlijke band heb opgebouwd. Zodra er een
opvolger aan de Kruiskerk is verbonden, hoort dat uiteraard mede tot haar of zijn taak en wil
ik een opvolger niet voor de voeten lopen. Verder zijn Josje Dijkstra en Henk van der Meulen
als eersten beschikbaar voor het leiden van uitvaarten van gemeenteleden.

Als een cadeautje voor gemeenteleden heb ik een boekje laten maken van de
psalmoverdenkingen die vorig jaar via de mail zijn rondgestuurd en in de Nieuwsbrief en op
de website van de PGA-B zijn verschenen: Met psalmen de crisis door. Het is een mooi
boekje geworden, al zeg ik het zelf. In normale omstandigheden zou ik een paar dozen in de
kerk hebben gezet, zodat ieder die interesse heeft een exemplaar zou kunnen meenemen na
een kerkdienst of een andere activiteit. Dat is nu wat gecompliceerd. Als je graag een
exemplaar wilt ontvangen (of meerdere exemplaren, ook voor andere gemeenteleden van wie
je weet dat ze belangstelling hebben), laat het me weten. Dan zorg ik wel dat de boekjes hun
weg vinden.

Het ga jullie goed!

Met een hartelijke groet in verbondenheid,

Sieb Lanser

* Op de foto is Sieb te zien verkleed als Paus tijdens het afscheidsfeest van Ria Keijzer op 27 okt 2018.